در حالی که رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی هنوز موثرترین و ایمن ترین روش برای کاهش وزن به شمار می روند، استفاده از مکمل های کاهش وزن به عنوان روش کمکی می تواند در کنار روش های اصلی به تسریع روند لاغری کمک نماید. برخی از این مکمل ها روند سوخت و ساز چربی ها را افزایش می دهند که ترکیبات گیاهی از جمله آن ها هستند. استفاده از گیاهان برای هدف های درمانی از جمله درمان چاقی، سالهاست که رواج دارد و دلیل اصلی آن هم این است که گیاهان دارویی، طبیعی بوده و کمترین اثرات جانبی را دارند. در نتیجه اخیراً تمایل فزاینده ای به گیاهان دارویی برای کاهش وزن به وجود آمده است.
یکی از ترکیبات گیاهی که در طب سنتی ایران برای کاهش وزن رواج دارد، "مهزل" است. در واقع مهزل ترکیبی از 4 گیاه اصلی مرزنگوش (Origanum vulgare)، زیره (Carum carvi)، زنیان رومی (Trachyspermum copticum) و سداب (Ruta Graveolen) می باشد. این ترکیبات گیاهی سنتی در مطالعات مختلف اثرات درمانی بسیاری از جمله اثرات ضد دیابت، آنتی اکسیدان، ضد التهاب و ضد چربی خون از خود نشان داده اند. از آنجایی که تنظیم سوخت و ساز قند و چربی خون می تواند از چاقی و افزایش وزن جلوگیری کند، این گیاهان می توانند در روند کاهش وزن نیز مؤثر باشند.
در مطالعه ای که روی 68 نفر افراد چاق انجام گرفت، مصرف مهزل به همراه رژیم غذایی کم کالری توانست علاوه بر کاهش وزن باعث کاهش فاکتورهای التهابی در بدن شود. در این مطالعه به یک گروه مهزل به همراه رژیم غذایی کم کالری و به گروه دیگر فقط رژیم غذایی کم کالری داده شد. مصرف مهزل به همراه رژیم توانست نسبت به رژیم غذایی به تنهایی، کاهش وزن و کاهش التهاب بیشتری را سبب شود.
مشخصات ظاهری
مکمل تن لس به سفارش شرکت سلامت گستر آرتیمان توسط شرکت داروسازی خوارزمی تولید می شود. این مکمل در هر قوطی حاوی 6 عدد کپسول گیاهی می باشد.
ارزش های تغذیه ای
Caraway (زیره)
زیره یک گیاه درمانی معروف است که ابوعلی سینا آن را به منظور کاهش وزن تجویز می کرده است و هم اکنون نیز در آسیا و اروپا مصارف غذایی دارد.
زیره شامل آمینواسیدهای ضروری، فسفر، کلسیم، پتاسیم، منیزیم، پتروسلینیک اسید و اسیدهای چرب غیر اشباع است. بیشترین اسیدهای چرب موجود در این گیاه اولئیک و لینولئیک و ترکیباتی مانند کومین آلدئید، گاماترپن، بتاپی هستند.
زیره در طب سنتی برای بهبود طیف وسیعی از مشکلات از جمله مشکلات گوارشی (معده درد، نفخ و اسپاسم روده) مورد استفاده قرار می گیرد. فعالیت های ضد میکروبی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی ترکیبات موجود در زیره سیاه نظیر کارواکرول (پلی فنول) و اسیدهای چرب اشباع نشده می توانند با کاهش وزن همراه باشند.
همچنین این ترکیبات به تنظیم فلور میکروبی روده و در نتیجه هضم و جذب غذا کمک می کنند. فلور میکروبی متعادل می تواند تبدیل سلول های پیش چربی به سلول های چربی بالغ را متوقف کند و از تمایز سلول های چربی جلوگیری می کند، همچنین بیان ژن های مرتبط با مکانیسم های چاقی را نیز تعدیل می کند.
اسیدهای چرب اشباع نشده موجود در زیره سیاه، اکسیداسیون اسیدهای چرب را افزایش می دهند که منجر به لیپولیز یعنی تجزیه چربی ها می شود. زیره به دلیل دارا بودن ترکیبات آنتی اکسیدانی خاص باعث تحریک آپوپتوز (مرگ سلولی) در سلول های چربی می شود و از طریق پیشگیری از ساخت چربی و افزایش لیپولیز در سلول های چربی، توده چربی را کاهش می دهد.
علاوه بر نقش زیره در تاثیر بر فلور میکروبی روده و اثر بر سوخت و ساز بافت چربی، برخی از مطالعات اثربخشی خوبی از زیره سیاه را در سرکوب اشتها نیز مشاهده کرده اند.
زنیان (Trachyspermum Copfievm)
زنیان (Ajwain) که به Trachyspermum ammi یا carum copticum نیز معروف است گیاهی علفی است که متعلق به خانواده دارویی چتریان Apiaceae می باشد. در طب سنتی برای درمان رماتیسم، آرتریت و سایر شرایط التهابی مصرف می شود. آثار ضد التهابی این گیاه مربوط به پلی فنول ها و آلکوئیدهای آن است و احتمالا می تواند سبب کاهش اشتها و وزن شود.
Origanum majorana
مرزنجوش گیاهی از خانواده نعناعیان می باشد. تیمول، کاراکرول، سابی نن، ترپی نن، فلاونوئیدهای دیوسمتین و لوتئولین از موثرترین ترکیبات فعال موجود در این گیاه می باند. ترکیبات موثر موجود در مرزنجوش برای کاهش وزن مربوط به ترکیبات آنتی اکسیدانی نظیر مونوترپن های فنولی (تیمول، کارواکرول، اریگانوزاید و رزمارینیک اسید) می باشد.